فرات

رهبر انقلاب در دیدار با اعضای‌ شوراهای‌ فرهنگ‌ عمومی‌ استان‌ها که در دهه هفتاد ایراد شده است، به طور خاص به برخی از ویژگی های فرهنگ عمومی مورد اشاره قرار دادند:

1. وجدان کاری: یعنی افراد جامعه خود را در قبال آن کاری که پذیرفته اند متعهد بدانند و نوعی احساس وجدان نسبت به آن داشته باشند و سرهم بندی و رفع تکلیف نکنند و آن کار را به صورت کامل انجام دهند اینها از جمله خلقیات یک ملت است که تأثیرش در زندگی و سرنوشت آنها خیلی زیاد است.

2. صبور بودن: در باب صبر شنیده اید معروف است، روایات متعددی دارد که صبر در سه عرصه است: صبر بر طاعت، صبر از معصیت، صبر در مصیبت. این روایات فراوانی دارد و شنیده اید.

3. وقت شناسی: مثلاً وقتی ساعت هشت با کسی قرار گذاشتیم، اینکه هشت و ده دقیقه یا هشت و نیم و یا پیش از ظهر برویم، با اینکه سر ساعت هشت آنجا حاضر شویم، یکی و تأثیرش یکسان است؟

4. دوری از عافیت طلبی: باید واقعاً حاضر باشند برای ملت و کشورشان وارد میدان شوند و خطرپذیری کنند. یعنی حس منفعت جویی گروهی و جمعی یک ملت، باید بیش از حس منفعت طلبی فردی آنان باشد.

5. مهمان نوازی و احترام به بزرگ تر و پدر و مادر: فرض کنید احترام به پدر و مادر یکی از حکمت هاست. نمی شود برای احترام به پدر و مادر، از لحاظ منافع و برکاتی که احترام به پدر و مادر دارد، برایش آخر پیدا کرد. هرچه آدم تعمق می کند در این مسئله، می بیند این مسئله هنوز عمیق تر است؛ حکمت این است. (بیانات در دیدار اعضای‌ شوراهای‌ فرهنگ عمومی استان‌ها۱۳۷۴/۰۴/۱۹)

مقام معظم رهبری در دیدارهای دیگر خود خواستار رعایت اخلاق در رفتار همانند، اعتماد به نفس ملی، شجاعت شخصی، شجاعت ملی، قناعت، زیبایی طلبی ظاهری و باطنی، نفی مصرف زدگی، وحدت و هماهنگی آحاد ملت شدند.

مواجهه هوشمندانه با تهاجم فرهنگی

برخی با توجه افراطی بر مقوله تهاجم فرهنگی هرگونه رابطه فرهنگی با ملت ها و دولت های دیگر را نفی می کنند. بنابراین در ابتدا لازم است وجه تمایز تهاجم فرهنگی و تبادل فرهنگی مشخص گردد. مقام معظم رهبری در این زمینه عنوان داشتند: «تهاجم فرهنگی غیر از تبادل فرهنگی است؛ غیر از گرفتن برجستگی ها و زبده‌گزینی از فرهنگ های دیگر است؛ این، چیزی است مباح، بلکه واجب. اسلام به ما دستور می دهد، عقل هم به‌طور مستقل از ما می خواهد که هر چیز خوب، زیبا و با ارزشی را که در هر کجا می بینیم، آن را فرا بگیریم و از آن استفاده کنیم. این جملات معروفِ متداول در زبانهای مردم ما که «اطلبوا العلم ولو بالصین» یا «انظر الی ما قال و لا تنظر الی من قال»؛ نگاه نکن حرف خوب، سخن حکمت‌آمیز، دانش و معرفت را چه کسی دارد می گوید، اگر سخن خوب است، آن را فرابگیر، این گرفتن، گرفتنِ فرهنگی است و اخذ فرهنگی، تبادل فرهنگی و زبده‌گزینىِ فرهنگی، یک چیز لازم است و این، غیر از تهاجم فرهنگی است...» (بیانات پس از بازدید از سازمان صدا‌ و ‌سیما۱۳۸۳/۰۲/۲۸)

بنابراین با تفکیک این دو موضوع و شناخت تهاجم فرهنگی، نباید نسبت به این مسئله مهم غفلت کرد. چرا که پیش بردن اهداف انقلاب بدون توجه به این تهدید و ساده گذشتن از کنار آن هرگز محقق نخواد شد. حال اینکه چه اقداماتی باید در حوزه فرهنگی در مقابل تهاجم صورت بگیرد، رهبر انقلاب «رصد و شناخت دقیق پدیده‌های نوظهور تهاجم فرهنگی» را قبل از ورود به ایران ضروری دانستند و خاطرنشان کردند: دیر فهمیدن و دیر جنبیدن  مشکل‌آفرین است. بنابراین باید بموقع و حکیمانه برخورد کرد. ایشان همچنین به تبیین برخورد حکیمانه پرداخته و می گویند: «گاه باید از نفوذ پدیده‌ها کاملاً جلوگیری کرد، اما برخی پدیده‌ها را می‌توان پذیرفت و یا اصلاح کرد.» حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین در بحث تهاجم فرهنگی، انفعال و موضع دفاعیِ صِرف در مقابل فرهنگ مهاجم را بدترین و خسارت‌بارترین نوع برخورد می دانند و خاطرنشان کردند. «مواضع تهاجمی نیز در برخی موارد لازم است، اما به هر حال در هر شرایط باید حکیمانه و بافکر عمل کرد.»( دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با رهبر انقلاب۱۳۹۲/۰۹/۱۹)